Doğal Yaşam

DOĞAL YAŞAM

TARİHİ VE ARKEOLOJİK DEĞERLER

Çok eski bir yerleşim olan ilçemiz, sinesinde barındırdığı tarihi ve kültürel eserlerle müstesna bir yere sahiptir.

Prof. Dr. Aykut Çınaroğlu başkanlığında 1994 yılında Kınık’ta Başlatılan ve aralıklarla devam eden kazılarda çok sayıda paha biçilmez tarihi eser gün ışığına çıkarıldı.

Kazılarla Hitit Tarihi’ne ait bugüne kadar bilinmeyen birçok bilgi ve esere ulaşılırken, yer altı ve yerüstü olmak üzere iki de şehir bulundu.

Frig Uygarlığı’na ait önemli bilgiler

Kastamonu’nun Devrekani ilçesine bağlı Kınık köyü yakınlarında yapılan kazılarda, Frig dönemine ait 3 bin yıllık dokuma tezgâhı malzemeleri ile bir mühür ve dini sembolize eden idoller başta olmak üzere çok sayıda eser elde edildi.

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Araştırma Görevlisi Elif Genç, Kınık’taki kazılarda atölye tipi yapılarla karşılaştıklarını söyledi. Genç, düzensiz ve küçük taşlarla örülü odacıklara ulaştıklarını belirterek; “Odaların içinde öğütme taşları, dokuma tezgâhları, dini sembolize eden idoller gibi çeşitli bulgular elde ettik” dedi.

Frig döneminden önce de burada bir yaşam olduğunun anlaşıldığını bildiren Elif Genç; “Kazıda karşımıza iki ayrı yapı çıktı. Biz iki ihtimal üzerinde duruyoruz. Dar alanda yaptığımız ilk kazıda kalın duvarları gördüğümüzde, burada bir kale olabileceğini ve duvarların da surlar olduğu ihtimali üzerinde durduk. İkinci temizlikte ise saray gibi büyük bir yapıyla karşı karşıya olduğumuzu gördük” diye konuştu.

Birinci Frig dönemi eserlerinin çıktığı bölgede bir taş mühür bulduklarını bildiren Genç; “Mühür, mülkiyeti simgeler. Tüm göstergeler burada bir üretim yapıldığına işaret ediyor. Kazı çalışmalarında çok miktarda tezgâh malzemesi bulunması, burada dokumacılık yapıldığını gösteriyor” dedi.

YER ALTI ZENGİNLİKLERİ

İlçemiz yer altı kaynakları bakımından hakiki anlamda bir taramadan geçirilmemiştir. son yıllarda Kanlıabat köyü ve çevresinde bol miktarda ve kaliteli mermer yatakları bulunmuş ve işletilmeye başlanmıştır.

Yine yıllar önce Laçin köyü sıpacı mahallesinde Krom madeni bulunmuş bir müddet işletildikten sonra çalışmalar durdurulmuştur.

COĞRAFİ KONUM
Devrekani , Karadeniz Bölgesinin Batı Karadeniz Bölümünde ,Kastamonu İline bağlı bir ilçedir. Alanı 804 km2, denizden yüksekliği 1050m. dir. İlçenin matematik konumu ise 40’35 derece kuzey enlemi ile 35’50 derece doğu boylamıdır.

İlçe kuzey ve batıdan Küre, Batıdan Seydiler,Güneyden Kastamonu merkez,Doğudan Taşköprü,Kuzey Doğudan Çatalzeytin ve Bozkurt ilçeleriyle komşudur.

JEOLOJİK YAPI

Devrekani’de arazinin büyük bir kısmı 2. ve 3. Zamanda oluşmuştur. Ancak bunun yanında Kuaterner (Birinci zaman ) yaşlı sahalar da vardır. İlçe merkezinin bulunduğu bölge kayalık olması sebebiyle de Deprem riski az olan bölgeler içindedir. Nitekim yurdumuzda meydana gelen son depremler ilçemizde hemen hemen hiç hissedilmemiştir.

İlçe merkezinin kuzeyinden itibaren Devrekani çayı boyunca kumlu, milli, şistli yeni alüvyonlar doğu –batı doğrultusunda geniş sahalar kaplamaktadır. Devrekani düzlüğü ve büyük vadi tabanları muhtelif yerlerde ve değişik kalınlıklarda çakıl,kum şist gibi akarsu tortularıyla örtülmüştür.

JEOMORFOLOJİK YAPI:

İlçenin kuzeyinde İsfendiyar (Küre) Dağlarının yüksek kısımlarının oluşturduğu dağlık sahalar ve yüksek Plato sahaları bulunur. Buralarda yükselti 1250-1581 m. arasında değişmektedir. Dağlık alanlarda dereler derin vadiler içinde akarlar.

İlçe sınırları içinde Kastamonu –Devrekani arasında 1200 metre rakımlı oyrak geçidi,1985 metre rakımlı Yaralıgöz geçidi,1770 metre kakımlı Göynük,1492 metre rakımlı Görve ve 1330 metre rakımlı Bebek dağları vardır.

İlçenin güney ve doğusunda ise 1250-1300 m. arasında olan yükseltiler genellikle dağlık ve ormanlık sahalar oluşturur. İlçe arazisinde doğuya ve kuzeydoğuya doğru yükselti artar ve 1300 m.’nin üzerindeki sahalara geçilir. Buralarda arazi genellikle plato ve dağlıktır. İlçe arazisinin batısı Devrekani çayı vadisinin batıya doğru devam ettiği geniş düzlüklerden oluşur. Bu sahalar birinci derece tarım alanlarıdır.

İlçemiz arazi dağılımı ise : Tarıma elverişli yerler :449917 dekar.

Ormanlık arazi : 187248 dekar.

Çayır ve Meralar : 103505 dekar.

Diğer : 114662 dekar.

Olmak üzere toplam 854485 dekar arazi mevcudu vardır. Bunlardan 34390 dekarı sulanabilir arazi iken ancak 9547 dekarı sulanmaktadır.

İKLİM

Devrekani, yükseltisi fazla Karadeniz' e paralel uzanan ortalama 1500 m. yükseltili İsfendiyar Dağları ile Güneyde Ilgaz Dağları arasında yer almaktadır. İsfendiyar Dağları kuzeyde ilçenin deniz ile iç kesimleri arasındaki hava olaylarını keserek doğal bir engel teşkil etmektedir.

Bu durum iç kesimler ile kıyı arasındaki yağış oranlarını da etkilemektedir. İnebolu ilçesinde yıllık yağış toplamı1000 mm. nin üzerinde iken Devrekani'ye ait yıllık yağış toplamı 550 mm. dir. Ancak bu kuzey bölge 1500 m. civarındaki dağlık alanlarda yağış oranını artırmaktadır.

Güneyde ise Ilgaz Dağları İç Anadolu hava şartlarının bu bölgeye etkisini frenleme görevi yapmaktadır. Bu bakımdan içinde bulunduğumuz bölge iç kısımlara göre daha karasal bir iklim özelliği göstermektedir.

Devrekani'de yıllık sıcaklık ortalaması 7,6 C ile düşük bir değer arz eder.

Ortalama sıcaklığın en düşük olduğu ay -2 C ile Ocak,En yüksek olduğu ay ise 16,8 C ile Ağustos' tur.

Aylık sıcaklık ortalamaları incelendiğinde Ocak ayından itibaren sıcaklığın Ağustos ayına kadar yükseldiği, Ağustos ayından itibaren de sürekli düştüğü gözlenmektedir.
Kış aylarının soğuk ve kar yağışlı geçmesi don olaylarının fazla olmasına neden olmaktadır.
İlçede ortalama don olaylı gün sayısı 133 dür. Bu don olaylı günlerin başlama tarihi ise 13 Ekim , bitişi de 5 Mayıs civarıdır.

Karlı gün sayısı da ortalama olarak 96'dır.

Ortalama nispi nem en düşük %59 ile sıcaklığın fazla olduğu Ağustos ayında, en yüksek olduğu ay ise %76 ile Aralık ayıdır. Yıllık ortalama nispi nem ise %68 dir.

İlçede sisli günlerin sayısı Sonbahar ve kış aylarında yüksektir. Diğer mevsimlerde ise daha düşük olduğu görülmektedir.

Günlük sıcaklık farklarından kaynaklanan yer radyasyonu sonucu zemin sisleri görülmektedir.

AKARSULAR

İlçemizin en önemli akarsuyu Devrekani çayı ve kollarından meydana gelmiştir. Bu çay Devrekani arazisinden doğar,doğu–batı doğrultusunda akarak Kastamonu’nun Cide ilçesinden Karadeniz'e sularını boşaltır. Devrekani sınırları içinde en önemli kolları ise ,Bük,Tekke ve Mütevelli dereleridir. Ayrıca İncesu deresi üzerine Beyler barajı kurulmuştur. İlçe arazisinin kuzeyinde Yahya köy deresi ve kuzey doğuda küçük dereler mevcuttur.

Yer altı suları açısından ise havza tabanına doğru bir yer altı su hareketi mevcuttur. İlk bahar ve son bahar aylarında yüzeyi sular kaplamakta ve yer yer bataklıklar oluşmaktadır. Buna rağmen artezyen bakımından fakirdir. Yalnız havzanın batı ucuna yakın Şeyhbali köyü Beylik mahallesinde 85-146 metre arasında yer altı suyuna rastlanmış bu sudan mahalle halkı yanında ilçede kurulu Devrekani Yem Fabrikası da istifade etmektedir.

SULAMA AMAÇLI GÖLETLER VE BARAJLAR

Çiğdem Göleti

D.S.İ. tarafından 1979 yılında Örenbaşı köyü civarında kurulmuştur. Toprak dolgu tipinde yapılan göletten 3330 dönüm arazi sulanmaktadır.
Kastamonu - DEVREKANİ sınırları içersinde sulama amacı ile yapılmış ve kabaoğlu köyünde bulunan Çatak deresi üzerinde kurulmuştur. Ortalama derinliği 5 -6 metre civarındadır. Tutulan balık türü in balığı ve tatlı su kefali olarak tesbit edilmiştir. Daha sonra pullu ve aynalı sazan ekimi yapılmıştır.

Terzi Göleti

1977 Yılında Bozkoca tepe köyü Kurukavak mevkiinde Toprak-Su Bölge müdürlüğünce sulama amaçlı yaptırılan göletten 1100 dönüm arazi sulanmaktadır.

Beyler Barajı

Devrekani ilçesinin 9 km. kuzey batısında Fakılar ve Karayazıcılar köyleri arasında ince su deresi üzerine kurulan bu barajın yapımı 1993 yılında tamamlanmış olup, Devrekani ve Seydiler ilçeleri toprakları sulanması planlanmıştır. Bir kısmı tamamlanan kanalların bitirilmesine çalışılmaktadır. Bitirildiğinde ,2458 hektar Devrekani,2675 hektar Seydiler toprakları olmak üzere toplam 5133 hektar arazi sulanacaktır.
İn balığı , tatlı su kefali, alg gurupları, funguslar, bentik omurgasızlar en çok bu gölette bulunmaktadır.
Ayrıca pullu ve aynalı sazan ,gümüş balığı, gökkuşağı alabalığı bulunmaktadır. Bu göletin diğer göletlerden farklı amacı kiralanmasıdır. Gölet o bölgede bulunan balıkçılık kooparatifine kiralanmıştır.

Kulaksızlar Barajı

Yapımına yeni başlanmış olan bu baraj ilçemiz Kınık köyü civarında kurulmaktadır. İnşası tamamlandığında ilçe ovasının tamamına yakını sulanabilir arazi niteliği taşıyacaktır.

Kastamonu merkez il sınırları içersinde Bükslü üzerine sulama amacı ile 1995 yılında yapılmaya başlanmıştır. Bük deresi ve göletin rezervuar alanını tamamı tarla, çayırlık meyva ağaçları, söğüt ve kavak ağaçları ile kaplıdır.

Bu göletler ve barajlarda tatlı su balıkçılığı için yüksek bir potansiyel mevcuttur. Avlanma yasağı dışındaki zamanlarda ilçe halkının avlanma ve spor yapma ihtiyaçlarının giderilmesi ,mesire yeri olması ve dinlenme yeri ihtiyacını karşılaması açısından önemli birer piknik yerleridir.

DOĞAL BİTKİ ÖRTÜSÜ

İlçemiz genellikle dağlık ve ormanlık bir yapıya sahiptir. İlçe topraklarının %53’ünde tarım yapılmakta, %22’ lik kısmını ise orman alanı kaplamaktadır.

Genelde sert kışlara dayanıklı çam ,köknar, meşe, kayın ,kavak ve söğüt ağaçları yanında maki tipinde kısa kıraç arazi tipi ağaçlarına da rastlamak mümkündür.

Devrekani çayı vadi tabanında kavak,söğüt ,az miktarda olsa meyve ağaçları ile tarım arazisi ve çayırlar bulunmaktadır. Bu bölgeye yakın küçük tepe ve sırtlarda geven tipi küçük bitkiler mevcuttur.

İlçemizin kuzeyi ve doğusu yoğun olmak üzere çam (karaçam ve sarıçam), köknar,meşe ve ara ara kayın ağaçları ile örtülüdür.

YERLEŞME ÖZELLİKLERİ

Devrekani ve çevresi eski bir yerleşim alanıdır. Alt Paleolitik devrine ait kaya sığınaklar, yeni taş devri, bakır ve tunç devirlerinin kalıntıları çok olduğu çevredeki arkeolojik kazılardan anlaşılmaktadır.

İlçede tarıma uygun arazilerle yerleşim birimlerinin dağılışı arasında paralellik vardır. Köyler genellikle akarsu,ve yol kenarlarına kurulmuştur. Toplu köylerin sayısı azdır. Köyler genellikle toplu mahallelerden oluşur.

Mahalle sayıları 2-6 arasında değişmektedir.

Eski meskenlerin yapısında taş ,kerpiç ve ahşap malzemeden yararlanılmıştır. Orman içi köylerinde ise tamamen ahşap malzeme kullanılmıştır. İlçe merkezinde meskenlerin %85 ‘i iki ve daha fazla katlıdır.

Yine meskenlerin büyük çoğunluğu etrafı duvarla çevrili bir bahçe içindedir. Son yıllarda ise tamamen tuğla ,çimento ve kireç gibi yapı malzemeleri kullanılmaktadır. Bu durumda da hem ilçe merkezinde hem köylerde artık modern evler yapılmaktadır.